تحول موسیقی شرق آسیا؛ از سنت آیینی تا صنعت جهانی‌شده پاپ
تحول موسیقی شرق آسیا؛ از سنت آیینی تا صنعت جهانی‌شده پاپ

موسیقی شرق آسیا، از چین و ژاپن تا کره جنوبی و تایوان، یکی از گسترده‌ترین نظام‌های موسیقایی جهان است که دو جریان اصلی در آن به وضوح قابل مشاهده است: موسیقی سنتی آیینی و موسیقی مدرن صنعتی. این دو جریان، در ظاهر متضاد هستند، اما در دهه‌های اخیر بیش از همیشه در حال همزیستی و […]

موسیقی شرق آسیا، از چین و ژاپن تا کره جنوبی و تایوان، یکی از گسترده‌ترین نظام‌های موسیقایی جهان است که دو جریان اصلی در آن به وضوح قابل مشاهده است: موسیقی سنتی آیینی و موسیقی مدرن صنعتی. این دو جریان، در ظاهر متضاد هستند، اما در دهه‌های اخیر بیش از همیشه در حال همزیستی و حتی ترکیب با یکدیگرند. در چین، موسیقی سنتی بر اساس مقیاس‌های پنتاتونیک و سازهایی مانند گوجنگ، ارهو و شِنگ شکل گرفته است. این موسیقی تاریخی هزارساله دارد و ارتباط عمیقی با فلسفه و آیین‌های تائوئیستی و کنفوسیوسی دارد. امروزه این موسیقی در مراکز آکادمیک همچنان آموزش داده می‌شود و تلاش گسترده‌ای برای استانداردسازی علمی آن صورت گرفته تا بتواند در قالب‌های مدرن نیز ارائه شود. در همین راستا، برخی آهنگسازان چینی توانسته‌اند موسیقی سنتی را با تکنیک‌های ارکسترال غربی ترکیب کنند و آثاری خلق کنند که در جشنواره‌های بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در ژاپن، ساختار موسیقایی مبتنی بر سازهایی مانند شاکوهاچی، کوتو و تایکو است. اما آنچه ژاپن را متمایز می‌کند، توانایی این کشور در «مصرف و بازآفرینی فرهنگ» است؛ به عبارت دیگر، ژاپن توانسته است عناصر موسیقی سنتی را در محصولات فرهنگی مدرن مانند انیمه، بازی‌های ویدئویی و موسیقی پاپ ادغام کند. به همین دلیل، یک شنونده جهانی بدون اینکه آگاه باشد، بارها با ملودی‌ها و ریتم‌هایی آشنا می‌شود که ریشه در سنت ژاپنی دارند. اما شاید مهم‌ترین تحول در شرق آسیا مربوط به کره جنوبی باشد؛ جایی که پدیده «کی‌پاپ» توانسته موسیقی آسیا را به یکی از پرفروش‌ترین صنعت‌های فرهنگی جهان تبدیل کند. کی‌پاپ نه فقط یک ژانر موسیقایی، بلکه یک «سیستم تولید فرهنگی» است که ترکیبی از موسیقی، رقص، مد، مدیریت رسانه و سرمایه‌گذاری سنگین را در خود دارد. نکته قابل توجه این است که طی سال‌های
اخیر، کی‌پاپ بخشی از عناصر موسیقی سنتی کره را نیز وارد ساختار خود کرده است؛ از جمله استفاده از سازهای هگوم و گایاگروم در تنظیم‌های الکترونیک. این رویکرد، کی‌پاپ را از تقلید صرف موسیقی غربی جدا کرده و هویت متمایزی برای آن ساخته است. به طور کلی، موسیقی شرق آسیا در حال طی کردن مسیر «نوآوری مبتنی بر میراث» است؛ مسیری که در آن، سنت و مدرنیته نه تنها با هم در تضاد نیستند، بلکه به صورت هدفمند ترکیب می‌شوند تا هویت فرهنگی جدیدی خلق کنند. این مدل می‌تواند الگویی باشد برای کشورهایی که به دنبال جهانی‌شدن فرهنگی هستند.